Artur Mezglewski
Funkcjonariusze Policji uczestniczący w akcjach typu „Trzeźwy poranek”, odmawiają kierowcom sporządzania protokołów z przeprowadzanych badań. Okazuje się, że są to działania sprzeczne ze stanowiskiem Komendy Głównej Policji. Kto zatem instruuje policjantów do podejmowania działań niezgodnych z prawem i sprzecznych ze stanowksiem Komendy Głównej? Czy to możliwe, ze komendanci powiatowi i wojewódzcy w pogoni za dobrymi wynikami statystycznymi posuwają się do działań sprzecznych z policyjnym prawem? Na to by wyglądało.
Autor niniejszego opracowania postanowił przebrnąć przez policyjne procedury w celu wyjaśnienia sytuacji. Poniżej zamieszcza relację z tych działań.
Na adres Stowarzyszenia Prawo na Drodze napłynęło w ostatnim czasie szereg skarg od kierowców, w związku z przypadkami odmowy sporządzenia przez funkcjonariuszy Policji protokołów z badań stanu trzeźwości. Chodzi o badania przeprowadzane w ramach akcji typu „Trzeźwy poranek”. Policjanci, odmawiający sporządzenia protokołu tłumaczą się, że:
– z badań przeprowadzanych w ramach akcji „Trzeźwy poranek” protokołów się nie sporządza,
– urządzenie AlcoBlow nie jest urządzeniem elektronicznym, a wiec nie ma obwoiązku protokołaniania pomiarów.
W związku z powyższymi skargami, piszący te słowa, postanowił sprawę zbadać „na własnej skórze”, czy też – jak kto woli – „na własnym wydechu”.
1. Kontrola stanu trzeźwości w miejscowości Podzagajnik w dniu 14 marca 2014 r.
W dniu 14 marca 2014 r. ok. godziny 7.00 rano, w miejscowości Podzagajnik (droga krajowa nr 12) funkcjonariusze Komendy Powiatowej Policji w Zwoleniu prowadzili akcję „Trzeźwy poranek”. W ramach tej akcji, do kontroli zatrzymany został piszący te słowa. Po zatrzymaniu samochodu w zatoczce autobusowej, znajdującej się po prawej stronie drogi (wiem, że jest to zabronione, ale takie było poleceniem funkcjonariusza), kierujący odsunął szybę, czekając na dyspozycje osoby dokonującej kontroli. Po chwili do drzwi samochodu podszedł st. posterunkowy Konrad Karasiński i trzymając w ręku urządzenie AlcoBlow podsuwał go jednostajnym ruchem w kierunku twarzy kierującego.
Jednakże zanim pomiar tym urządzeniem został dokonany, kierujący oświadczył, że chciałby aby z niniejszego badania został sporządzony protokół oraz aby do protokołu wpisana została przyczyna badania. Funkcjonariusz odłożył urządzenie i poszedł do radiowozu, aby skonsultować się w tej sprawie z dyżurnym Komendy Powiatowej Policji w Zwoleniu. Gdy powrócił, oświadczył, że z badania urządzeniem AlcoBlow protokołu się nie sporządza, ale jeśli sobie tego życzę, mogę został przebadany urządzeniem Alco-Sensor, które współpracuje z drukarką. Obiecał też, że na wydruku badania urządzeniem Alco-Sensor, funkcjonariusze złożą swoje podpisy. Oświadczył ponadto, że jeśli nadal będę żądał protokołu, to muszę zawrócić z drogi i pojechać po niego do Komendy Powiatowej Policji w Zwoleniu.
Badanie urządzeniem Alco-Sensor zostało przeprowadzone. Wynik badania był negatywny. Na wydruku podpisali się st. posterunkowy Konrad Karasiński oraz st. sierżant Katarzyna Cieślik, która to badanie przeprowadzała. Na tym kontrola została zakończona.
2. Stanowisko Komendy Powiatowej Policji w Zwoleniu
Kierujący, powołując się na przepis art. 47 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości oraz na przepisy wykonawcze wydane na podstawie tego przepisu, pismem z dnia 17 marca 2014 r. zwrócił się do insp. Kazimierza Wojdyło – Komendanta Powiatowego Policji w Zwoleniu z wnioskiem o sporządzenie i wydanie protokołu badania na zawartość alkoholu w organizmie, które zostało przeprowadzone w dniu 14 marca 2014 r. o godz. 7.02 w miejscowości Podzagajnik.
Komendant Powiatowy powyższego wniosku nie zrealizował, a w odpowiedzi (pismo z dnia 28 marca 2014 r.) napisał m. in, że:
„Mając na uwadze sposób przeprowadzenia kontroli należy zaznaczyć, iż w oparciu o uregulowania zawarte w Zarządzeniu Nr 609 Komendanta Głównego Policji z dnia 25 czerwca 2007 r.. w sprawie sposobu pełnienia służby na drogach (Dz. Urz. KGP Nr 13, poz. 100 ze zm.), w przypadku prowadzenia wzmożonych działań kontrolnych ukierunkowanych na przeprowadzenie jak największej liczby kontroli stanu trzeźwości uczestników ruchu drogowego, odstępuje się od dokumentowania faktu przeprowadzania kontroli. W tym stanie rzeczy, mając na względzie ograniczenie do minimum czasu trwania sprawdzania, policjanci dokonują jedynie sprawdzenia stanu trzeźwości przy użyciu urządzenia do wstępnej analizy stanu trzeźwości w wydychanym powietrzu typu AlcoBlow. Kwestię protokołowania badania stanu trzeźwości regulują przepisy Zarządzenia Nr 496 Komendanta Głównego policji z dnia 25 maja 2004 r. w sprawie badań na zawartość w organizmie alkoholu (Dz. Urz. KGP Nr 9, poz. 40). W zarządzeniu tym określono przypadki, w których wymagane jest sporządzenie protokołu z przebiegu badania urządzeniem elektronicznym. Jednym z takich przypadków jest żądanie sporządzenia takiego protokołu. Należy tu wyjaśnić, że sprawdzenie stanu trzeźwości urządzeniem typu AlcoBlow nie jest traktowane jako badanie urządzeniem elektronicznym, a zatem nie wymaga sporządzenia protokołu. Natomiast w Pana przypadku kiedy zażądał Pan sporządzenia takiego protokołu, a należy zaznaczyć, że miał Pan takie prawo, funkcjonariusze dokonali badania urządzeniem Alco-Sensor i z ustaleń wynika, że policjanci chcieli sporządzić protokół z wykonanej czynności i poprosili Pana o przyjazd do Komendy Powiatowej Policji w Zwoleniu, w celu jego sporządzenia, zarejestrowania i opieczętowania, lecz odmówił Pan z uwagi na brak czasu. Niezależnie od powyższego nadmieniam, że przeprowadzone badanie zostało zarejestrowane pod pozycją 46 w Rejestrze przeprowadzonych badań urządzeniem Alco-Sensor nr 068550″.
3. Stanowisko Mazowieckiej Komendy Wojewódzkiej w Radomiu
Kierujący – pismem z dnia 9 kwietnia 2014 r. – wezwał Komendanta Powiatowego Policji w Zwoleniu do usunięcia naruszeń prawa, tj, do sporządzenia protokołu badania trzeźwości, przeprowadzonego w dniu 14 marca 2014 r. Złożył ponadto skargę w trybie nadzoru do Dyrektora Prewencji Ruchu Drogowego KG Policji. Oba pisma zostały przekazane do rozpatrzenia mazowieckiemu Komendantowi Wojewódzkiemu Policji.
Mazowiecka Komenda Wojewódzka Policji w Radomiu badała sprawę przez miesiąc. W efekcie tych badań, sformułowane zostało stanowisko, wyrażone w piśmie z dnia 13 czerwca 2014 r., pod którym – z upoważnienia Mazowieckiego Komendanta Wojewódzkiego Policji – podpisał się st. asp. Tomasz Chołuj – Specjalista Zespołu Skarg i Wniosków Wydziału Kontroli KWP z siedzibą w Radomiu.
W piśmie tym Komenda Wojewódzka Policji potwierdziła stanowisko Komendanta Powiatowego Policji w Zwoleniu w odniesieniu do braku obowiązku sporządzania protokołów z badań przeprowadzanych w ramach kontroli rutynowych. Oto stosowny fragment tego pisma:
„(…) policjanci w przypadku prowadzenia działań mających na celu sprawdzenie wyłącznie stanu trzeźwości jak największej liczny kierujących, prowadzonych na podstawie odrębnego planu zatwierdzonego przez kierownika jednostki organizacyjnej Policji, mają możliwość odstąpienia od dokumentowania faktu przeprowadzenia kontroli w przypadku, gdy wynik przeprowadzonego badania jest negatywny”.
Natomiast odnośnie odstąpienia sporządzenia protokołu z badania przeprowadzonego w dniu 14 marca 2014 r. urządzeniem Alco-Sensor, Mazowiecka Komenda Wojewódzka stwierdziła, iż:
„istnieje możliwość sporządzenia protokołu post factum z przebiegu badania urządzeniem elektronicznym, czyniąc zadość Pana żądaniu. Przy czym należy wziąć pod uwagę, że protokół taki zostanie spisany bez Pana obecności, a co za tym idzie, bez Pana podpisu. Ponadto, szereg pozycji protokołu nie zostanie wypełnionych, w szczególności nie złoży pan oświadczeń wymienionych we wzorze wymienionego dokumentu”.
Pismem z dnia 30 czerwca 2014 r., które dotarło do adresata kilkanaście dni temu, Komendant Powiatowy Policji w Zwoleniu przesłał na adres zainteresowanego protokół z przebiegu badania stanu trzeźwości, dokonanego w dniu 14 marca 2014 r.
4. Stanowisko Komendy Głównej Policji
W dniu 9 czerwca 2014 r. do Komendanta Głównego Policji skierowany został wniosek o udostępnienie informacji publicznej. Pytania zawarte we wniosku dotyczyły m. in. charakteru badań urządzeniem AlcoBlow oraz obowiązku sporządzania protokołu z tych badań.
Pismem z dnia 23 czerwca 2014 r. (ER-1850/1746/14/AK) nadeszła następująca odpowiedź podpisana przez nadkom. Artura Zawadzkiego – p.o. Naczelnika Wydziału Ruchu Drogowego Biura Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji:
„Zgodnie z zarządzeniem nr 496 Komendanta Głównego Policji z dnia 25 maja 2004 r. w sprawie badań na zawartość w organizmie alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu (Dz. Urz. KGP Nr 9, poz. 40 z późn. zm) – zwanego dalej zarządzeniem, z przebiegu badania sporządza się protokół m. in. w przypadku, gdy zażada tego osoba badana – o czym należy ją pouczyć. W związku z tym, nawet jeśli osoba została przebadana urządzeniem elektronicznym typu AlcoBlow (które bez żadnych wątpliwości jest urządzeniem elektronicznym), a zażąda sporządzenia protokołu, to taki protokół powinien zostać sporządzony, choć wątpliwości interpretacyjne może tu wywoływać kwestia sposobu udokumentowania wyniku pomiaru, mając na względzie, że wynik badania powinno się wpisać do drugiego miejsca po przecinku (par. 6 ust. 2 zarządzenia), natomiast urządzenie AlcoBlow nie wskazuje konkretnego wyniku posiadając tylko lampki wskaźnikowe. Osobnym zagadnieniem jest kwestia wydania protokołu z badania osobie poddanej kontroli stanu trzeźwości, bowiem zarządzenie nie określa, co należy z takim protokołem uczynić tzn. nie wskazuje, iż należy go wydać osobie badanej”.
5. Podsumowanie
Urządzenie AlcoBlow działa na podstawie pomiaru spektrofotometrycznego w podczerwieni i jest zaliczane do urządzeń elektronicznych służących dokonywaniu badań na zawartość alkoholu w wydychanych powietrzu. Powyższe stwierdzenie wynika m. in. przepisów Zarządzenia nr 496 Komendanta Głównego Policji z dnia 25 maja 2004 r.
Według stanowiska Komendy Głównej Policji nie ulega żadnej wątpliwości, że urządzenie AlcoBlow jest urządzeniem elektronicznym. Nie ulega też wątpliwości, że z badania przeprowadzonego takim urządzeniem winien każdorazowo zostać sporządzony protokół – o ile zażąda tego osoba badana.
Zdarzające się zatem nagminnie przypadki odmawiania sporządzenia protokołów przez funkcjonariuszy Policji należy uznać za pozbawione podstaw prawnych.
Końcowo zauważyć należy, iż Zarządzenie Komendanta Głównego Policji nr 496 z 2004 roku nie uwzględnia obowiązującego stanu prawnego, określonego w przepisach wykonawczych do ustawy o wychowaniu w trzeźwości. Przepisy te stanowią bowiem, że sporządzenie protokołu z badania trzeźwości jest obligatoryjne w każdy przypadku. Stowarzyszenie Prawo na Drodze nie będzie jednak domagać się od organów Policji respektowania tych przepisów, gdyż ich wykonywanie znacznie wydłużyło by czas przeprowadzania kontroli trzeźwości – co stałoby się bardzo uciążliwe dla tych kierujących, którzy nie żądają sporządzenia protokołu. Tym samym kwestię sporządzania protokołów z badań trzeźwości uważamy za zamkniętą. Będziemy natomiast kontynuować na naszych łamach inne wątki związane z tzw. rutynowymi kontrolami trzeźwości.
