Artur Mezglewski
Znacząca liczba mandatów karnych za wykroczenia z art. 92 k.w. (niepodporządkowanie się znakowi) oraz z art. 92a k.w. (niepodporządkowanie się ograniczeniu prędkości) nakładana jest za niepodporządkowanie się znakowi drogowemu, który jest… nielegalny.
Uchylenie takiego mandatu nie jest proste, ale jest możliwe. W ostatnim okresie monitorowaliśmy dwa takie postępowania. W jednym przypadku sąd wydał postanowienie o uchyleniu prawomocnego mandatu, a w drugim odmówił jego uchylenia.
- Przyczyny nielegalności znaku drogowego
Nieważność, czy też nielegalność znaku drogowego może wynikać z dwóch przyczyn:
- Znak nie figuruje w obowiązującej organizacji ruchu
- Obowiązująca organizacja ruchu jest niezgodna z prawem
Od czasu wejścia w życie przepisów o administracyjnym zatrzymaniu prawa jazdy za przekroczenie prędkości w obszarze zabudowanym o ponad 50 km/h, najbardziej brzemienne w skutki dla kierujących są nielegalne znaki wyznaczające w sposób nieprawidłowy granice obszaru zabudowanego. Setki kierowców traci prawa jazdy i przyjmuje mandaty karne w miejscach, gdzie znaku D42 (obszar zabudowany) w ogóle nie powinno być…
Oznakowanie dróg regulowane jest rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach – wydane na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu 1 drogowym. Warunki umieszczania znaków drogowych pionowych określa załącznik nr 1 rozporządzenia. Załącznik ten zawiera sekcję oznakowaną „5.2.48.2. Ustalenie granic obszaru zabudowanego.
Zgodnie z powołanymi przepisami granica obszaru zabudowanego wyznaczonego znakami D-42 i D43 powinna być powiązana z występującą wzdłuż drogi zabudową o charakterze mieszkalnym i występującym na drodze ruchem pieszych, a jako obszar zabudowany nie powinny być oznakowane miejsca, w których:
- zabudowa mieszkalna jest oddalona od drogi i nie jest z nią bezpośrednio związana,
- strefy przedmieść, w których zabudowa ma charakter handlowo-usługowy (hurtownie, warsztaty, duże sklepy), jeżeli nie wiąże się z nią intensywny ruch pieszych w pobliżu drogi,
- konieczność ograniczenia prędkości wynika jedynie z warunków geometrycznych i technicznych drogi,
- występujący ruch pieszych wynika jedynie z lokalizacji przystanku autobusowego, skrzyżowania dróg lub ma charakter sezonowy.
Rozporządzenie stanowi ponadto, iż znak D-42 powinien być umieszczony w pobliżu miejsca, w którym następuje wyraźna zmiana charakteru zagospodarowania otoczenia drogi. Powinien być ponadto powiązany z takimi elementami zagospodarowania drogi, jak:
- początek chodnika, – wyjazdy bramowe z posesji,
- pas postojowy lub parking wyznaczony wzdłuż jezdni,
- skrzyżowanie.
2. Przesłanka uchylenia mandatu nałożonego za naruszenie nielegalnego znaku
Przesłanką uchylenia mandatu jest fakt, iż grzywnę nałożono za czyn nie będący czynem zabronionym jako wykroczenie (art. 101 § 1 k.p.w.). Przesłanka ta wynika z faktu, iż pomiar prędkości został wykonany w miejscu oznakowanym jako obszar zabudowany, jednakże znak drogowy D-42 został umieszczony z naruszeniem przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach – w miejscu nie spełniającym cech obszaru zabudowanego.
3. Policyjne pułapki na kierowców
Każda niemal komenda policji ma jakąś swoją pułapkę na kierowców – czyli miejsce, gdzie oznakowanie jest nieprawidłowe lub nieoczywiste. To tam policjanci wyrabiają swoje plany mandatowe i podnoszą statystyki aktywności. Problem w tym, że w bardzo wielu przypadkach mandaty płacą oraz prawa jazdy tracą nie ci, co powinni…
a) Ulica Wirażowa w Warszawie
Odcinek drogi na ulicy Wirażowej w Warszawie nie spełnia przynajmniej trzech spośród czterech warunków uzasadniających zastosowanie znaku D-42:
- nie ma tam zabudowy mieszkalnej: z jednej strony przebiega droga ekspresowa, z drugiej strony jest teren lotniska,
- jest to teren o charakterze przedmieścia (brak zabudowy mieszkalnej, teren o
charakterze ewidentnie przemysłowym) i nie wiąże się z nim intensywny ruch
pieszych w pobliżu drogi, - ewentualny ruch pieszy na odcinku może wynikać jedynie z lokalizacji dwóch przystanków autobusowych na początku i na końcu przedmiotowego odcinka (na trasie przebiegu odcinka nie ma żadnego przystanku).
Plan organizacji ruchu na odcinku, został wydany z naruszeniem prawa, a przedmiotowy odcinek drogi nie powinien w ogóle być traktowany jako przebiegający przez obszar zabudowany.
Stowarzyszenie Prawo na Drodze zwracało się do Komendy Stołecznej Policji w sprawie nieprawidłowego oznakowania na ulicy Wirażowej. Otrzymaliśmy grzeczną, ale jednoznaczną odpowiedź – to nie ich sprawa…
Jeden z Warszawiaków zaskarżył mandat nałożony na niego za przekroczenie prędkości na ul. Wirażowej i sprawę tę wygrał. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy postanowieniem z dnia 14 grudnia 2016 r. (sygn. akt V Ko 1699/16) uchylił prawomocny mandat nr 2589739. Problem jednak w tym, że kierujący przez 3 miesiące pozbawiony był prawa jazdy – za co nikt go nawet nie przeprosił.
b) Świnoujście
Droga wylotowa biegnąca ze Świnoujścia w kierunku „reszty Polski” przebiega przez las. Nic by w tym nie było dziwnego, gdyby nie to, że kilka kilometrów tegoż lasu to…. obszar zabudowany. Przedmiotowy odcinek drogi, na którym codziennie wykonywane są pomiary prędkości nie spełniać praktycznie żadnych przesłanek, określonych obowiązującymi przepisami, uzasadniających umieszczenie tam znaku D-42, a w szczególności:
– na odcinku tym nie ma żadnych zabudowań mieszkalnych;
– na odcinku tym nie odbywa się jakikolwiek ruch pieszy.
Sąd Rejonowy w Świnoujściu – niestety – nie uchylił mandatu karnego nałożonego przez funkcjonariusza świnoujskiej policji, chociaż sprawa ze Świnoujścia wydawała się o wiele bardziej oczywista, niż ta z Warszawy.
„Pocieszające” jest jednak to, że Pani Sędzia – po obejrzeniu materiału filmowego z zatrzymania prawa jazdy – złożyła zawiadomienie do prokuratury na gorliwych funkcjonariuszy. Śledztwo jest w toku.
